Osteoartrit (OA) (Kireçlenme), en sık görülen romatizmal hastalıktır. Eklem ağrısı, eklem tutukluğu ve hareket kısıtlılığı ile karakterizedir. OA’da eklem kıkırdağında bozulma ve eklem yüzlerinde ve kenarlarında yeni kemik oluşumu söz konusudur. Osteoartrit şeklinde isimlendirmek aslında doğru değildir, çünkü bu ifade inflamatuar bir olayı ifade eder. Dejeneratif eklem hastalığı veya osteoartroz demek belki daha doğru olacaktır.
OA en sık rastlanan eklem hastalığı olduğu kadar, fiziksel özürlülüğe de en sık yol açan nedenlerden biridir. Her iki cinsiyeti ve tüm ırkları etkileyen evrensel bir hastalıktır. Tüm insanlar, eğer yeteri derecede uzun yaşarlarsa bir miktar OA gelişecektir. Otopsi çalışmaları, 65 yaşın üzerindekilerin hemen hemen tümünde kıkırdak değişiklikleri göstermektedir. Klinik ve radyografik çalışmalarda, 30 yaş altındakilerde % 1 olan oranın 40 yaş üzerinde % 10’a, 60 yaşında ise % 50’nin üzerine çıkmaktadır. Genel olarak erişkin nüfusun % 2-3’ ünde semptomatik OA vardır. Kadın ve erkekler hafif derecede OA gelişimine eşit oranda yatkındır. Ancak kadınlarda erkeklere göre daha çok sayıda eklem etkilenmektedir. Diz ve el eklemlerindeki OA kadınlarda daha sıktır.
OA için yaşlanma dışında bazı risk faktörleri de vardır. Obezite (fazla kilolu olmak), kalıtım, osteoporoz, sigara, diyet, ekleme yönelik travma, eklemin şekli, eklemin normalden fazla hareketli olması vs… sayılabilir. Hastalar genellikle orta – ileri yaş grubu ve kiloludurlar. Yaşlı kadınlarda özellikle el parmak eklemlerinde yakınmalar olur. Her eklem ağrısı romatizma değildir, iltihaplı romatizma olması için OA’daki yakınma ve bulgular dışında eklem şişliği, gece ağrısı, sabah uyanıldığında süresi 30 dakikayı geçen tutukluk vs… ve her değişik romatizmanın da kendine özgü başka bazı semptomları olaya eşlik eder.
Eklem ağrısı, OA’nın en belirgin semptomudur. Tipik olarak en çok etkilenen eklemler; el eklemleri, diz, kalça eklemleri ve omurganın küçük eklemleridir. Ancak her eklemde görülebilir. OA’lı hastalarda sabahları süresi 30 dakikayı geçmeyen veya uzun süre oturulunca, dinlenilince ilk hareketlerde eklemde tutukluk ortaya çıkıp, hareketlenmeyle açılır, hasta rahatlar. Bazen OA’lı eklemlerde de şişlikler olabilir, bunları romatizmal şişliklerden ayırmak gerekir. Osteoartrozlu bir hasta için düzenlenen tedavi programı; eğitim, diyet ile ilgili öneriler, fizik tedavi uygulamaları, egzersizler, ilaç tedavileri ve bazen de bazı olgularda cerrahi tedaviyi içermektedir.